Sciencefiction voorspelt de toekomst: 12 scifi-technologieën die werkelijkheid werden

• Sciencefiction voorspelt vaak technologische vooruitgang in de echte wereld, zoals draadloze oortjes, videovergaderen, zelfrijdende auto’s en virtual reality-therapie.
  
• Het snelle tempo van de technologische innovatie roept vragen op over privacy, veiligheid en de mogelijkheid van misbruik.
  
• Ethische bezorgdheid gaat onder meer over de mogelijkheid van alomtegenwoordig toezicht, toenemende ongelijkheid als gevolg van technologieën voor verbetering van de mensheid, de impact op het milieu, het gebruik van geavanceerde technologieën als wapens, en het vervagen van de grenzen tussen mens en machine.
  

Het beschermen van je privacy in een technologisch geavanceerde wereld omvat het gebruik van tools zoals VPN en andere apparaten met postkwantumbescherming en waar mogelijk gegevensverzameling uitzetten.

Al tientallen jaren is de samenleving gefascineerd door sciencefictionboeken, -films en tv-programma’s die ons naar werelden hebben getransporteerd die verder gaan dan onze dagelijkse belevenissen. Deze verhalen hebben niet alleen onze verbeelding aangewakkerd; ze hebben bepaalde technologische ontwikkelingen met intrigerende nauwkeurigheid voorspeld.

Van de satellietcommunicatie van Arthur C. Clarke tot de virtual reality-concepten van The Matrix: lees verder en ontdek de scifi-visionairen die anticipeerden op de hedendaagse technische realiteit – en hoe je deze verhalen, ooit fantasie, kunt zien in onze technologische wereld.

Hoe scifi-fantasie de technologie van vandaag is geworden

Weet je nog de ‘schelpen’ uit de dystopische roman van Ray Bradbury uit 1953 Fahrenheit 451? Deze kleine draadloze oordopjes, die continu informatie streamden, leken pure fantasie. Maar hier zijn we dan, met apparaten als de AirPods van Apple en de Galaxy Buds van Samsung die dit werkelijkheid maken. Deze gadgets, ooit een fantasieproduct, zijn nu een integraal onderdeel van onze dagelijkse audioconsumptie.

Videogesprekken, ooit een futuristisch concept uit de tekenfilmserie uit de jaren zestig De Jetsons, zijn ook doorgegroeid van fictie naar essentiëel hulpmiddel. Tegenwoordig zijn platforms als Google Meet en Zoom onmisbaar om ons wereldwijd te verbinden.

Maar de invloed van sciencefiction beperkt zich niet tot kleine gadgets. In het transport is bijvoorbeeld het ooit fictieve idee van zelfrijdende auto’s geaccepteerd – een concept dat is terug te voeren op pagina’s van de romans van Isaac Asimov. Bedrijven als Tesla en Waymo lopen voorop bij het omzetten van dit concept in realiteit, klaar om de manier waarop we reizen te transformeren.

Bovendien hebben de gebruikelijke sciencefictionthema’s zoals het verkennen van de ruimte en satellietcommunicatie aanzienlijke vooruitgang geboekt in de echte wereld. De visioenen die zijn verbeeld in de roman van Arthur C. Clarke 2001: A Space Odyssey en de verfilming van Stanley Kubrick uit 1968 zijn niet langer slechts fantasierijke concepten. Tegenwoordig lopen bedrijven als SpaceX voorop door herbruikbare raketten te ontwikkelen, satellietcommunicatie en ruimteverkenning uit te breiden, waardoor we de ooit verzonnen toekomst steeds dichter benaderen.

Andere voorbeelden van sciencefictionvoorspellingen die zijn uitgekomen

Zoals we hebben gezien heeft sciencefiction een opmerkelijk talent voor het voorspellen van de toekomst. Maar de voorbeelden van oortjes en videogesprekken zijn slechts het topje van de ijsberg. Van drones en klaptelefoons tot massasurveillance en AI: hier is een overzicht van de griezelig vooruitziende blik van sciencefictionschrijvers bij het voorspellen van ons heden en de toekomst:

Zoals bovenstaande infographic toont, heeft sciencefiction ons effectief de toekomstige technologie laten zien. Maar de invloed reikt verder dan deze hoogtepunten. Kijk bijvoorbeeld eens naar de tablet in 2001: A Space Odyssey – een voorloper van onze iPads en smartphones. Of neem de visie op creditcards van Edward Bellamy in zijn utopische roman Looking Backward (Nederlandse titel: In het jaar 2000) uit 1887, geschreven tientallen jaren vóór de opkomst van de technologie. Zelfs de verzonnen onderwaterademhalingsapparatuur van Jules Verne lijkt sterk op moderne duikuitrusting.

Ook in de geneeskunde heeft sciencefiction ons een kijkje gegeven in de mogelijkheden. Denk bijvoorbeeld aan virtual reality-therapie, een concept dat puur speculatief leek in The Matrix. Tegenwoordig is het een baanbrekende behandeling voor posttraumatische stressstoornis (PTSS) en chronische pijn. Op dezelfde manier weerspiegelt de integratie van AI in de medische diagnostiek de geavanceerde technologieën uit de sciencefictionverhalen. Deze AI-systemen analyseren medische beelden heel precies en helpen artsen bij vroege detectie en behandelplanning.

Kan sciencefiction echt de toekomst voorspellen?

Scifi-voorspellingen zijn niet louter toeval; ze zijn gebaseerd op technologische en maatschappelijke trends. Dit betreft niet alleen innovaties, maar strekt zich ook uit tot wereldwijde gebeurtenissen.

Nigel Watts bijvoorbeeld beschrijft in zijn roman uit 1995 Twenty Twenty een pandemie die griezelig veel lijkt op wat we in 2020 hebben meegemaakt. De centrale plot van het boek draait om een ​​dodelijk virus dat zich snel over de hele wereld verspreidt en veel doden en chaos veroorzaakt. Het voorspelde ook onze sterke afhankelijkheid van virtuele communicatie, waarbij videoconferenties en sociale media primaire methoden van interactie werden.

Hetzelfde geldt voor de roman van John Brunner uit 1968 Stand on Zanzibar (Nederlandse titel: Iedereen op Zanzibar), die zich afspeelt in 2010. Het boek staat bekend om zijn griezelige voorspellingen. Brunner voorzag een toekomst vol draagbare apparaten voor communicatie, navigatie en tracking van fitness, vergelijkbaar met de huidige smartwatches, fitnesstrackers en smart glasses. Zijn portret van een tolerantere samenleving suggereerde de uiteindelijke legalisering van het homohuwelijk, een mijlpaal die begin 2010 in veel landen, waaronder de VS, werd bereikt. Brunners roman bevatte ook een personage genaamd Mr. Obomi – en ja, hij was president.

Hoe wisten de schrijvers wat er zou gebeuren? Maken sciencefictionschrijvers gebruik van een dieper begrip van de menselijke vooruitgang en mogelijke valkuilen, of hebben ze het misschien gewoon goed geraden? Misschien is het van allebei een beetje.

Scifi onderzoekt vaak de uitersten van de menselijke verbeelding, en soms sluiten die aan bij ontwikkelingen in de echte wereld. Deze verhalen kunnen dienen als een weerspiegeling van onze collectieve hoop, angst en welke kant we op zouden kunnen gaan. Hoe dan ook kan het onderzoeken van de plots van deze boeken en films dienen als waarschuwing voor de mogelijke gevolgen van onze daden en de macht die toekomstige technologie kan hebben.

Scifi-technologie als waarschuwing

Hoewel sciencefiction ons technologische wonderen laat zien die ons leven op een bepaalde manier kunnen verbeteren, krijgen we ook waarschuwende inzichten over waar we naartoe gaan met sommige van de technologieën die in het verschiet liggen. Hier zijn enkele belangrijke aandachtspunten:

Privacy en toezicht

Naarmate de technologie vordert, wordt privacy steeds ongrijpbaarder. En nu we overal surveillancesystemen hebben, bestaat de mogelijkheid dat ze voortdurend al onze bewegingen, online activiteiten en zelfs onze gedachten en emoties kunnen volgen. In de roman van Dave Egger uit 2013 The Circle (Nederlandse titel: De cirkel) bijvoorbeeld worden SeeChange-camera’s beschreven die een toekomst schetsen waarin al onze acties, online activiteiten en zelfs emoties voortdurend in de gaten kunnen worden gehouden. Deze voortdurende observatie kan weliswaar eventueel de wetshandhaving ondersteunen en transparantie bieden, maar heeft ook invloed op de manier waarop mensen zich gedragen, communiceren en zich uiten; zo wordt het ethische dilemma van de balans tussen veiligheid en persoonlijke vrijheden onder de aandacht gebracht.

Verbetering van de mensheid en ongelijkheid

Vooruitgang in de biotechnologie, zoals weergegeven in de film Elysium, brengt de mogelijkheid naar voren om de menselijke vermogens te vergroten. Deze vooruitgang roept echter ook vragen op over ongelijkheid. Als de toegang tot deze verbeteringen beperkt blijft tot degenen die het kunnen betalen, zou dit kunnen leiden tot een maatschappelijke kloof, waardoor een klasse van verbeterde individuen ontstaat met grotere macht en meer kansen. Dit scenario dwingt ons om na te denken over welke implicaties dergelijke vooruitgang kan hebben op sociale rechtvaardigheid en de potentiële risico’s van het creëren van een samenleving met twee klassen.

Milieu-impact

De milieu-impact van technologische vooruitgang is een tweesnijdend zwaard. Aan de ene kant bieden technologieën zoals het oogsten van zonne-energie en geavanceerde batterij-oplossingen veelbelovende manieren om de klimaatverandering te bestrijden. Aan de andere kant zorgen het toegenomen verbruik van natuurlijke hulpbronnen en de potentiële ecologische voetafdruk van deze technologieën voor nieuwe uitdagingen. Het evenwicht tussen technologische vooruitgang en ecologische duurzaamheid wordt van cruciaal belang om een ​​toekomst te garanderen waarin innovatie niet ten koste gaat van de gezondheid van onze planeet.

Gebruik van geavanceerde technologieën als wapen

Het samengaan van AI, biotechnologie en nanotechnologie brengt het potentieel aan het licht om deze technologieën te gebruiken als wapen. Bijvoorbeeld in de verfilming van de roman van Isaac Asimov I Robot worden de potentiële gevaren van AI in beeld gebracht door het verhaal van een detective die een reeks schijnbaar onverklaarbare robotmoorden onderzoekt. Als de detective dieper in de zaak duikt, ontdekt hij een sinister complot van een malafide AI om de controle over de wereld over te nemen.

De ontwikkeling van autonome wapensystemen, genetisch gemanipuleerde ziekteverwekkers en zelfreplicerende nanobots zouden een nieuwe betekenis kunnen geven aan oorlogvoering en mondiale veiligheid. Als deze technologieën in verkeerde handen vallen, kunnen ze aanzienlijke bedreigingen vormen; dit roept belangrijke vragen op over regulering, controle en het ethische gebruik van geavanceerde technologie.

Verhoogd isolement van mensen

Tenslotte benadrukken de steeds diepere interacties tussen mens en machine, zoals weergegeven in Her van Spike Jonze, de overwegingen van het groeiende isolement tussen mensen. De film onderzoekt de emotionele band tussen een mens en een AI, en dwingt ons na te denken over de aard van onze relaties met technologie. Deze interacties roepen vragen op over de menselijke waardigheid, de emotionele afhankelijkheid van AI en de evoluerende dynamiek van relaties tussen mens en machine in een wereld waarin de grenzen tussen de twee steeds vager worden. Als mensen gelukkig kunnen zijn door voornamelijk met machines om te gaan, moeten ze dat dan ook doen?

5 manieren om je privacy te beschermen in een wereld waarin veel toezicht is

Zijn we op weg naar een wereld waarin al onze bewegingen in de gaten worden gehouden? We mogen hopen dat er altijd manieren blijven om onze individuele privacy en autonomie te beschermen. Op dit moment zijn dit de belangrijkste strategieën:

1. Meld je af voor het verzamelen van gegevens

Het is verstandig om regelmatig de privacy-instellingen op je socialmedia-accounts, smartphones en andere verbonden apparaten te controleren en aan te passen om te beperken welke gegevens worden verzameld en gedeeld. Het gebruik van privacygerichte browsers en zoekmachines, zoals DuckDuckGo of Firefox, met verbeterde trackingbescherming, kan ook de hoeveelheid gegevens verminderen die worden verzameld tijdens het surfen op internet. Bovendien kan het installeren van gerenommeerde advertentieblokkers en antitrackingextensies voorkomen dat trackers van derden je online activiteiten volgen.

Wees voorzichtig met de machtigingen die je verleent aan apps en diensten: sta alleen toe wat nodig is voor functionaliteit, en kies voor apps die prioriteit geven aan privacy. Minimaliseer je digitale voetafdruk door waar mogelijk contant te betalen voor transacties of privacy gerichte betaalmethoden te gebruiken in plaats van creditcards, en meld je af voor loyaliteitsprogramma’s die bijhouden wat je koopt.

2. Krijg bescherming tegen kwantumcomputing

Met de technologische vooruitgang ontwikkelt ook het landschap van cyberdreigingen zich. Eén opkomende bedreiging heeft te maken met de opkomst van kwantumcomputers, en die zijn krachtig – zo krachtig dat ze de hedendaagse cryptografie kunnen ondermijnen.

Dit is de reden waarom ExpressVPN postkwantumbescherming bevat als onderdeel van zijn Lightway-protocol; zo maken we gebruikers toekomstbestendig tegen geavanceerde digitale aanvallen. De encryptie van ExpressVPN zorgt ervoor dat je transmissies veilig zijn, zelfs voor kwantumcomputers. Postkwantumbescherming is nu beschikbaar op de nieuwste versie van alle ExpressVPN-apps, inclusief VPN voor Mac, VPN voor iOS en andere apparaten (zonder extra kosten).

3. Bestudeer het privacybeleid

Voordat je je aanmeldt voor een dienst of een elektronisch product aanschaft, moet je het privacybeleid doornemen om er zeker van te zijn dat je het eens bent met wat je weggeeft. Deze documenten beschrijven hoe bedrijven jouw privé-informatie verzamelen, gebruiken en delen.

In het privacybeleid wordt doorgaans uitgelegd welke gegevens worden verzameld, hoe die worden gebruikt en met wie ze worden gedeeld. Ze kunnen ook aangeven hoe lang je gegevens worden bewaard en wat je rechten zijn met betrekking tot gegevenstoegang, rectificatie en verwijdering. Door dit beleid in te zien, krijg je inzicht in de aard en omvang van de gegevens die over je worden verzameld, zodat je de praktijken van het bedrijf kunt accepteren.

4. Begrijp de beschikbare privacybeschermende wet- en regelgeving

Robuuste wet- en regelgeving op het gebied van gegevensbescherming is nodig om persoonsgegevens te beschermen tegen ongeoorloofde toegang, misbruik en openbaarmaking. Nu de technologie zich nog verder en sneller ontwikkelt dan we ons hadden kunnen voorstellen, is het belangrijk om duidelijke richtlijnen voor gegevensverzameling, gebruik, opslag en privacy op te stellen.

In regio’s met strenge wetten op gegevensbescherming, zoals de AVG van de Europese Unie of de CCPA van Californië, hebben individuen het recht om bedrijven te verzoeken openbaar te maken welke persoonlijke gegevens worden verzameld en om te vragen om de verwijdering ervan. Maak gebruik van deze rechten door rechtstreeks contact op te nemen met bedrijven om je af te melden voor het verzamelen van gegevens of om je gegevens te verwijderen.

5. Gebruik end-to-end gecodeerde diensten om te communiceren

End-to-end-codering fungeert als een onzichtbaar schild en beschermt onze online activiteiten. Het zorgt ervoor dat alleen de beoogde ontvanger toegang heeft tot onze berichten, bestanden en informatie. End-to-end-codering versleutelt gegevens bij de bron, waardoor deze onleesbaar worden voor iedereen behalve de beoogde ontvanger, zelfs voor internetproviders. Chat-apps die end-to-end-encryptie gebruiken, zijn onder meer WhatsApp en Signal. Met onze groeiende afhankelijkheid van digitale platforms is end-to-end-encryptie belangrijker dan ooit; hiermee worden privacy en veiligheid in het digitale tijdperk van de toekomst gewaarborgd.